Deprem bölgesinde ailelerin yüzde 44,3'ü düzenli beslenemiyor
Yeni Durum- Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen, depremzedeler hala kötü koşullarda yaşam mücadelesi veriyorlar.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Sağlık Emekçileri Sendikası’nın (SES) düzenlediği “TTB-SES Şubat 2023 Depremleri 2. Yıl Raporu" deprem gerçeğini ortaya koydu.
Rapora göre barınma, temiz hava hakkı, sağlık hizmetleri hakkı, çalışma hakkı, eğitim hakkı ve ulaşım hakkı başlıklarında yeterli koşullar hala sağlanabilmiş değil.
Raporda yer alan bilgiler şu şekilde:
Barınma Hakkı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, deprem bölgesinde “2025 sonuna kadar 358.859 konut, 31.307 işyeri, 62.817 köy evi olmak üzere 452.983 bağımsız bölümün inşa edileceğini” duyurmuştur.
Fakat bugüne kadar yalnızca 169.171 konut, 149 işyeri ve 32.260 köy evi olmak üzere 201.580 bağımsız bölümün hak sahiplerine teslim edilebilmiştir.
Temiz Hava Hakkı
Temiz Hava Hakkı Platformu (@temizhavahakki) ve TTB’nin 7-25 Ocak 2025 tarihlerinde yaptığı hava kalitesi izleme çalışmasına göre; Hatay Antakya’da 19 günlük PM2,5 ölçüm ortalaması 41,5 μg/m3’tür.
Antakya’da ölçülen 24 saatlik ortalama, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kılavuz değerinin 2,8 katıdır.
“Yılbaşına kadar 252 bin konut ve iş yerini teslim edeceğiz”
19 günün tamamında 24 saatlik DSÖ kılavuz değeri aşılmıştır. DSÖ’nün tavsiyesi, insan sağlığının korunması için bu değerin yıl boyu 3-4 kereden fazla aşılmaması gerektiğidir.
Çalışma Hakkı
Kahramanmaraş’ta 2020’de 16 olan inşaat işkolundaki işçi cinayeti sayısı, 2023’te 61’dir. Hatay’da 2020’de 22 olan inşaat işkolundaki işçi cinayeti sayısı, 2023’te 57’dir. Bu iki ilde deprem sonrası işçi cinayeti artış oranı iki katından fazladır. Malatya’da 2020’de 9 olan inşaat işkolundaki işçi cinayeti sayısı, 2023’te 14’dir. Sayıların 2024’te daha da artacağını öngörmek mümkündür.
Ulaşım Hakkı
Adıyaman’da 2020’de 244 olan bir milyon araç başına düşen ölüm sayısı, 2023’te 496’dır. Yani, artış oranı iki katından fazladır.
Hatay’da 2020’de 177 olan bir milyon araç başına düşen ölüm sayısı, 2023’te 297’dir.
2023’te bir milyon araç başına düşen ölüm sayısı Malatya’da 376, Kahramanmaraş’ta 406’dır. Bu sayıların 2024’te daha da artacağı ne yazık ki aşikardır.
Beslenme Hakkı
Adıyaman’da beş yaş altı çocukların %14,4’ünde bodurluk, %6’sında zayıflık, %6,5’inde aşırı kiloluluk belirlenmiştir.
0-5 ay çocuklarda sadece anne sütü ile beslenenlerin oranı %32’dir. Anne sütü ve ek gıda alabilenlerin oranı 6-11 ay çocuklarda %68,6, 12-23 ay çocuklarda %54,1’dir.
Türkiye Beslenme Rehberi kriterlerine göre; 12-59 ay çocuklarda yeterli süt tüketme oranı %13,7, yeterli sebze tüketme oranı %8, yeterli tahıl tüketme oranı %6,7’dir.
Ailelerin %44,3’ü düzenli gıdaya erişime sahip değildir. Üçte birinin uygun saklama koşulları, hatta %5,6’sının kendine ait bir mutfağı yoktur.
Çocukların yüksek enerjili paketli gıda (abur cubur) tüketimi 6 aydan itibaren başlamakta; 12-23 ay çocuklarda %70’i, 24-35 ay çocuklarda %88’i, 36-47 ay çocuklarda %96’yı aşmaktadır.
Türkiye Belediyeler Birliği'nden afet bölgesi raporu
Eğitim Hakkı
Adıyaman’da 2023-2024 yılı öğrenci sayısı 2021-2022 eğitim-öğretim yılına göre 18.452 azalmıştır.
Hatay’da 2022 yılına göre okul öncesinde 7.449, ilkokulda 10.855, ortaokulda 18.356, lisede 28.588 öğrenci azalmıştır.
Sağlık Hizmetleri
Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin yatak kapasitesi 550 olarak tanımlanmasına karşın fiilen 350’dir.
Ana dal ve yan dal uzman hekim sayısı ise %50 azalmıştır.
Hatay’da 56 ASM yıkılmış fakat iki yılda sadece 3 ASM yapılmıştır. Yeni ASM yapılmadığı gibi, yakın zamanda 10 ASM için de yıkım kararı alınmış, sağlık çalışanları konteynırlarda hizmet vermeye zorlanmıştır.
Adıyaman’da 16 yeni ASM projesi olduğu söylense de iki yılda sadece 4 ASM yapılmıştır; ki bunlardan birisi bir ilaç firmasının, ikisi DSÖ’nün hibeleri ile mümkün olabilmiştir.
Depremin üzerinden iki yıl geçmesine karşın Hatay’da 50, Adıyaman’da ise 22 aile hekimliği birimi halen boştur. Bu da Hatay’da 105.135, Adıyaman’da ise 43.926 kişinin aile hekimi olmadığı anlamına gelmektedir.
Adıyaman’da travma sonrası stres bozukluğu deprem sonrası ikinci ayda %44,8, altıncı ayda %30,4, birinci yılda %19,6’dır. Kasım 2023-2024 tarihleri arasında 187 intihar girişimi vardır.
Hatay’da çocuklarda madde bağımlılığı oranı yaklaşık iki kat artmıştır. (Haber Merkezi)
